Onderzoek van het College van de hoven en rechtbanken, in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting, bij burgers, bedrijven en juridische beroepen over hoe burgerlijke geschillen langs digitale weg sneller en gemakkelijker op te lossen.

JustNew

Dat de informatisering van de Belgische Justitie moeizaam verloopt, is een open deur intrappen. De opportuniteiten zijn nochtans groot, zoals opnieuw blijkt uit het recente rapport van 2 december 2020 van de Europese Commissie over « Digitalisation of justice in the European Union: a toolbox of opportunities ». Daarin pleit de Europese Commissie voor een digitalisering gesteund op een combinatie van wettelijke, financiële en IT-oplossingen, die tevens bijdraagt tot de versterking van de grondrechten en de rechtsstaat. Ook moet er, nog volgens de Commissie, bij het ontwerpen van digitale oplossingen voldoende aandacht zijn voor een volwaardige, veilige en gelijke toegang – in het bijzonder voor digitaal kwetsbare burgers zoals kinderen en mensen met een beperking, zodat er voldoende draagvlak en vertrouwen bij de burger is.

Dit rapport ligt helemaal in lijn met de filosofie van het project JUSTNEW, dat het College van de hoven en rechtbanken in juni 2020 heeft gelanceerd in het kader van zijn wettelijke bevoegdheid om een toegankelijke, onafhankelijke, tijdige en kwaliteitsvolle Justitie te verzekeren. Hoewel de informatisering van Justitie en het beheer van de IT-budgetten tot op vandaag behoren tot de uitsluitende bevoegdheid van de minister van Justitie, wil het College conform zijn strategische doelstellingen bijdragen tot een digitalisering die vertrekt vanuit de behoeften van zijn « gebruikers ». Dit slaat volgens het College niet alleen op de rechtscolleges, maar bovenal ook op de burgers en de juridische beroepen.

Concrete aanleiding voor het project JUSTNEW vormt de aankondiging van de Federale Overheidsdienst Justitie dat in 2021 een lastenboek wordt gelanceerd voor het bouwen van een nieuw informaticaplatform voor Justitie, genaamd "NEW". Om niet te hervallen in de fouten van het verleden, waarbij de behoeften van gebruikers niet of onvolledig in kaart werden gebracht, heeft het College met dit project een eigen kwalitatief gebruikersonderzoek opgezet. Dit polst zowel in burgerlijke als strafzaken naar de digitale verwachtingen van alle gebruikers en zal afgerond zijn tegen juli 2021.

Vandaag worden de resultaten van de eerste studie voorgesteld, die werd uitgevoerd door het bureau Namahn, met medewerking van de Koning Boudewijnstichting in het kader van haar projecten rond digitale inclusie. Daarin werd gepolst naar de verwachtingen van burgers, inclusief digitaal kwetsbare burgers, ondernemingen en juridische beroepen.

Centraal in het onderzoek stond de ontwerpvraag :