Persbericht – vredegerechten en politierechtbanken Oost- en West-Vlaanderen - “Justitie verdient respect: acties uit bezorgdheid over de toekomst van Justitie”
“Justitie verdient respect: acties uit bezorgdheid over de toekomst van Justitie”
Acties vanaf 5 mei 2025
Vanaf 5 mei 2025 gaan de politierechtbanken van Oost- en West-Vlaanderen samen met het openbaar ministerie en het arbeidsauditoraat Gent over tot acties.
Tijdens de actie beperken de politierechtbanken de duurtijd van de zitting. Enkel de volgende dossiers zullen worden behandeld:
- dodelijke verkeersongevallen;
- rijden onder invloed van alcohol of drugs;
- afleiding achter het stuur;
- zware snelheidsovertredingen;
- dossiers over de lichamelijke en geestelijke ongeschiktheid;
- dringende dossiers.
De andere dossiers worden uitgesteld naar een latere zitting.
Net als andere korpsen binnen de magistratuur willen de politierechtbanken hun bezorgdheid uitdrukken over de manier waarop de werking van Justitie systematisch verder wordt uitgehold.
Het gaat hier niet louter om de pensioenhervorming. Het ongenoegen situeert zich in een breder kader waarin de rechtsstaat en het ambt van magistraat geleidelijk aan verder ontmanteld wordt.
De politierechtbanken voeren deze actie om de belangen van de burger, het gerechtspersoneel én de rechtsstaat te verdedigen. Onze opdracht en engagement zijn helder: recht spreken in alle onafhankelijkheid, voor elke burger, elke dag opnieuw. Wij blijven pleiten voor de waardige behandeling van Justitie, als hoeksteen van onze democratische samenleving.
Justitie kampt al jaren met ernstige structurele problemen.
- Gerechtsgebouwen
De gebouwen waarin magistraten en gerechtspersoneel werken zijn vaak oud, onveilig en onaangepast.
De recente tijdelijke sluitingen van 2 gerechtsgebouwen bij de vredegerechten Oost-Vlaanderen (Oudenaarde en Zelzate) en de schrijnende toestand van de gerechtsgebouwen in de regio Oudenaarde, zoals vermeld in vele persartikels daaromtrent, vormen hiervan het sluitend bewijs. Er dient vastgesteld te worden dat hieromtrent van onze politieke overheden geen enkele reactie komt
Zo ook is de toestand van het gerechtsgebouw in Brugge schrijnend: stukken uit het plafond vallen naar beneden, er is waterinsijpeling (er staan steeds emmers om water op te vangen), er is gevaar voor elektrocutie door waterinsijpeling via verlichting en elektriciteitsbedrading, de ramen zijn niet winddicht, de verwarming werkt vaak niet, … Wanneer we de bevoegde minister in gebreke stellen, krijgen we als antwoord dat er onvoldoende budget is om de nodige herstellingen uit te voeren.
- Veiligheid
Bovendien laat de beveiliging in veel gerechtsgebouwen te wensen over. Dat zorgt ervoor dat de magistraten en het gerechtspersoneel in gevaarlijke situaties kunnen terechtkomen. Sinds de tragische gebeurtenis op 3 juni 2010 waarbij vrederechter Isabelle Brandon en griffier André Bellemans werden doodgeschoten, is er op het terrein ondanks alle politieke beloftes nog niet veel veranderd.
- Digitalisering
De digitalisering binnen Justitie blijft achter de feiten aanhollen. Hoewel de digitalisering van Justitie voor de minister(s) van Justitie een prioriteit was, is het resultaat op het terrein teleurstellend. Het Rekenhof heeft hier begin dit jaar overigens de aandacht op gevestigd. Er is een gebrek aan visie en overkoepelende strategie, onvoldoende governance van de projecten, risico op fraude en overmatig gebruik van consultants bij de informatisering van de rechtspraak.
Wat voor ziekenhuizen, banken en andere ondernemingen, universiteiten en scholen onmisbaar is, kan blijkbaar niet voor Justitie!
- Werklast
Ondanks dat de werklast blijft stijgen, blijft het aantal magistraten en griffiemedewerkers gelijk of neemt het zelfs af. De werklastmeting van consultancybureau Capgemini toont aan dat er sprake is van een onderbezetting van 26 % bij de magistraten en 19 % bij de griffiers.
Er zijn in 2025 nog steeds geen vacatureplannen voor magistraten en gerechtspersoneel beschikbaar. Dit betekent concreet dat het soms zes maanden tot één jaar duurt vooraleer bepaalde pensioneringen of vertrekken kunnen opgevangen worden.
- Aantrekkelijkheid van het ambt van magistraat
Het ambt van magistraat wordt steeds minder aantrekkelijk. Naast de zware werkdruk is het statuut niet aangepast aan dat voor vergelijkbare competentieprofielen in de privésector. Er zijn geen extralegale voordelen voor magistraten, zoals een groepsverzekering, een hospitalisatieverzekering, maaltijdcheques of een mobiliteitsbudget.
Bovendien is er vanuit de advocatuur weinig interesse om plaatsvervangend rechter te worden.
Tot slot is er ook geen accuraat welzijnsbeleid, precies omdat er te weinig budget én ondersteunend gekwalificeerd personeel is.
- Werkingsmiddelen
Hoewel de wet over het verzelfstandigd beheer dateert van 2014, blijft het nog steeds wachten op de concrete uitvoering ervan. Hierdoor komen maatschappelijk relevante projecten op losse schroeven te staan en kunnen de werkingsmiddelen van Justitie niet optimaal ingezet worden.
Specifiek wat de vredegerechten betreft, bepaalt de wet dat er initiatieven (informatiesessies, praktische gidsen, …) moeten worden genomen om familiale bewindvoerders te ondersteunen. Voor de concrete uitvoering hiervan maakt de overheid echter geen middelen vrij, waardoor de lokale vredegerechten op vrijwillige basis en met eigen middelen zo goed als mogelijk die wettelijke verplichting proberen na te komen.
7. Niet-uitvoering van straffen
De niet-uitvoering van de straffen is schrijnend en frustrerend voor de politierechters. In een heel recent verleden veroorzaakte een man die eerder reeds 43 keer door de politierechtbank werd veroordeeld een dodelijk ongeval. Twee mensen kwamen daarbij om het leven. Hij liep nog steeds rond op vrije voeten hoewel hij eerder reeds was veroordeeld tot twee jaar effectieve gevangenisstraf en een jaar met uitstel. Terecht vragen verkeersslachtoffers en nabestaanden een strenge aanpak van zware verkeerscriminaliteit en wordt op dit ogenblik in het parlement gedebatteerd over een nieuwe kwalificatie ‘doodslag’ in het verkeer. Maar wat baat dit, indien het enkel bij wetteksten en vonnissen blijft zonder uitvoering van de straffen?
Waarom deze acties?
Met deze acties vragen wij respect voor Justitie en dat de bevoegde politieke instanties in het kader van de geplande hervormingen verder de dialoog aangaan om een onafhankelijke en efficiënt werkende Justitie te waarborgen.
We beseffen dat deze acties hinder kunnen veroorzaken voor burgers en advocaten. Toch hopen we op begrip, omdat enkel een goed werkende Justitie een garantie is voor de vrijwaring van de rechten van de burger.
Gent/Brugge 3 mei 2025
Jan Kamoen – voorzitter Oost-Vlaanderen
Leo Vulsteke – voorzitter West-Vlaanderen
Peter De Visscher – hoofdgriffier Oost-Vlaanderen
Nico Bendels – hoofdgriffier West-Vlaanderen