In de kamer voor minnelijke schikking (KMS) zoeken burgers, ondernemers of bedrijven, onder begeleiding van een speciaal daartoe opgeleide rechter, naar een oplossing voor hun conflict. Sinds 1 september 2025 zijn de hoven en rechtbanken die burgerlijke, ondernemings- en sociale zaken behandelen, wettelijk verplicht om een KMS in te richten. 

Ontdek de KMS

Bekijk de video die de steundienst van het College van de hoven en rechtbanken samen met de Nederlandstalige ondernemingsrechtbank Brussel maakte over de KMS. 

Waarom kiezen voor de KMS? 

In een KMS krijgen partijen de kans om samen, in overleg, tot een oplossing voor hun conflict te komen. De rechter begeleidt het gesprek, maar de partijen bepalen zelf de uitkomst. Wat zijn de voordelen?

  • Sneller: gewoonlijk zal er in de KMS sneller een oplossing worden gevonden voor een conflict. De uitkomst is bindend, hoger beroep is niet mogelijk op voorwaarde dat een volledig akkoord is opgenomen in een vonnis of arrest. Zo is het conflict na tussenkomst van de KMS definitief afgehandeld en kunnen de betrokken partijen verder.
  • Effectiever: in schikkingskamers wordt in de meerderheid van de gevallen een akkoord bereikt. 
  • Goedkoper: door het wegvallen van bepaalde proceskosten hebben de partijen veel minder uitgaven. 
  • Duurzamer: omdat de oplossing in overleg tot stand komt, is de kans groter dat de partijen na hun conflict hun relatie kunnen voortzetten.

Hoe werkt de KMS?

De KMS is gebaseerd op vrijwilligheid. Die vrijwilligheid bepaalt ook het verloop van een KMS-zitting.  

Op elk moment van de procedure kan een beroep worden gedaan op de KMS. Dit kan via het indienen van een verzoek bij de griffie of via e-deposit. 

Daarna nodigt de rechtbank de partijen uit voor een zitting achter gesloten deuren zonder publiek. De advocaten van de partijen mogen wel aanwezig zijn. Bedoeling van die vertrouwelijkheid is dat partijen zoveel mogelijk met open vizier met elkaar in overleg gaan.

Ook de rechtbank kan voorstellen om een zaak naar de KMS te verwijzen tenzij de partijen zich verzetten tegen de behandeling van de zaak door deze kamer van de rechtbank. 

De partijen proberen onder begeleiding van de rechter tot een oplossing te komen. Als dat niet (volledig) lukt, zal de zaak verder door de gewone rechtbank behandeld worden. 

Wie zit in de KMS rond de tafel? 

  • 1 of 3 rechters (naargelang het type rechtbank of hof) hebben een verzoenende rol en zetten hun expertise in bij het zoeken naar een akkoord. De rechter heeft een verplichte opleiding gevolgd bij het IGO (Instituut voor Gerechtelijke Opleiding). Als er geen akkoord wordt bereikt, kan dezelfde rechter zich nadien niet meer uitspreken over het geschil.
  • De griffier nodigt de partijen uit, bereidt de zitting voor, noteert de aanwezigheden en de eventuele praktische afspraken en begeleidt het proces van A tot Z. 
  • De partijen houden steeds de regie in handen, want de oplossing voor hun conflict zoeken ze zelf. De partijen mogen hun advocaat naar de zitting van de KMS meebrengen. 

Wettelijke verankering

Na de succesvolle proeffase bij verschillende pilootrechtbanken is de organisatie van minstens één KMS sinds 1 september 2025 wettelijk verplicht (wet van 19 december 2023 houdende diverse bepalingen in burgerlijke en gerechtelijke zaken – Belgisch Staatsblad 27 december 2023). De verplichting geldt voor volgende hoven en rechtbanken:

  • De burgerlijke rechtbanken van eerste aanleg; 
  • De ondernemingsrechtbanken, waar de partijen begeleid worden door een professionele rechter en twee rechters in ondernemingszaken;
  • De arbeidsrechtbanken, waar de partijen samen met een professionele rechter en twee rechters in sociale zaken naar een oplossing zoeken;
  • De burgerlijke en ondernemingskamers van de hoven van beroep.
  • De arbeidshoven, waar de KMS voorgezeten wordt door drie rechters (raadsheren). 

De familierechtbanken beschikken al sinds hun oprichting op 1 september 2014 over een KMS.

De verplichting een KMS in te richten geldt niet voor de vredegerechten en de politierechtbanken. 

In strafzaken kan er geen beroep gedaan worden op een KMS. Bij strafzaken gaat het niet zozeer om een meningsverschil tussen twee partijen. Het draait om een inbreuk die de samenleving raakt. Daarom komt de overheid – via het Openbaar Ministerie – tussenbeide om de zaak te onderzoeken en te vervolgen. De rechter beslist dan uiteindelijk of iemand schuldig is en welke straf daarbij hoort.

Artikelen Gerechtelijk Wetboek

Het Gerechtelijk Wetboek voorziet een stevig juridisch kader voor de KMS :

  • Artikel 444 verplicht advocaten hun cliënten te informeren over minnelijke methodes van geschillenoplossing. 
  • Artikel 519 verplicht de gerechtsdeurwaarders om steeds tot een bemiddelende en faciliterende oplossing te komen. 
  • Artikel 730/1 zegt dat de rechter in elke stand van de procedure een minnelijke oplossing bevordert. 
  • Artikel 731 bepaalt dat het tot de opdracht van de rechter behoort om partijen te verzoenen.
  • De artikelen 734/1–734/4 van het Gerechtelijk Wetboek organiseren de kamers voor minnelijke schikking. 
  • De artikelen 1730–1747 erkennen bemiddeling en collaboratief onderhandelen als volwaardige geschiloplossingen.

Bekijk andere video’s over de KMS (in het Frans)

Hof van beroep Luik
 

Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Dinant

Q&A - Kamer voor minnelijke schikking (KMS)

Stap 1: dien uw verzoek in 

Vul een verzoekschrift in en bezorg het op één van de volgende manieren: 

  • Digitaal via e-Deposit.
  • Per post gericht aan de griffie van de rechtbank. 
  • Persoonlijk bij de griffie van de rechtbank. 

Stap 2: uitnodiging voor een zitting 

De rechtbank zal u zo snel mogelijk uitnodigen om te verschijnen voor de KMS. Ook de andere partij bij het conflict wordt opgeroepen. 

Stap 3: verzoeningszitting 

Tijdens de zitting van de KMS wordt nagegaan of een minnelijke oplossing mogelijk is. U mag zich laten bijstaan door een advocaat, maar dit is niet verplicht. Het aantal zittingen hangt af van de complexiteit van de zaak.

Ja, dat is mogelijk. Eén van de partijen kan tijdens de procedure het initiatief nemen om de zaak bij de KMS te brengen. Ook de rechter kan de zaak doorverwijzen naar de KMS, tenzij de partijen daartegen gekant zijn. 

Nee, op voorwaarde dat een volledig akkoord is opgenomen in een vonnis of arrest. Het akkoord kan dan gedwongen worden uitgevoerd.

Nee. De KMS kan enkel een verzoening nastreven in burgerlijke zaken. Strafzaken komen niet in aanmerking voor behandeling door de KMS. 

  • De burgerlijke rechtbanken van eerste aanleg; 
  • De ondernemingsrechtbanken waar de partijen begeleid worden door een professionele rechter en twee rechters in ondernemingszaken;
  • De arbeidsrechtbanken waar de partijen samen met een professionele rechter en twee rechters in sociale zaken naar een oplossing zoeken;
  • De burgerlijke en ondernemingskamers van de hoven van beroep.
  • De arbeidshoven waar de KMS voorgezeten wordt door drie rechters (raadsheren genoemd). 
  • De familierechtbanken beschikken al sinds hun oprichting op 1 september 2014 over een KMS.

Nee. De KMS is volledig gebaseerd op vrijwilligheid.

Als er een akkoord wordt bereikt, wordt dit vastgelegd in een proces-verbaal van minnelijke schikking of in een akkoordvonnis of -arrest. Het proces-verbaal van minnelijke schikking wordt ondertekend door alle partijen, de rechter(s) en de griffier. Het heeft dezelfde waarde als een vonnis. Het is dus bindend en afdwingbaar.

Wanneer één van de partijen het akkoord niet vrijwillig naleeft, kan de andere partij een uitgifte (een officieel getekende kopie) van het proces-verbaal of van het akkoordvonnis of -arrest bestellen op de griffie. De gerechtsdeurwaarder kan dit dan laten betekenen en gedwongen uitvoeren. De kosten van betekening en uitvoering moeten worden gedragen door de partij die het akkoord niet vrijwillig uitvoert. 

Indien de partijen in de KMS geen akkoord bereiken, dan kunnen zij ofwel een klassieke gerechtelijke procedure inleiden of deze procedure verderzetten (indien deze al voor de rechtbank gebracht werd).

  • Sneller: de doorlooptijd van een dossier bleek in de proeffase bij de pilootrechtbanken twee maanden minder lang dan bij een klassieke rechtszaak. 
  • Effectiever: in schikkingskamers wordt in de meerderheid van de gevallen een akkoord bereikt. 
  • Goedkoper: de partijen hebben veel minder uitgaven, door het wegvallen van sommige gerechtskosten.   
  • Duurzamer: omdat de oplossing in overleg tot stand komt, is de kans groter dat de relatie tussen de partijen hersteld wordt.

  • 1 of 3 rechters (naargelang het type rechtbank of hof) hebben een verzoenende rol en zetten hun expertise in bij het zoeken naar een akkoord. De rechter heeft een verplichte opleiding gevolgd bij het IGO (Instituut voor Gerechtelijke Opleiding). Indien geen akkoord wordt bereikt, kan dezelfde rechter zich nadien niet meer uitspreken over het geschil.
  • De griffier nodigt partijen uit, bereidt de zitting voor, noteert de aanwezigheden en de eventuele praktische afspraken en begeleidt het proces van A tot Z. 
  • De partijen houden steeds de regie in handen, want de oplossing voor hun conflict zoeken ze zelf. De partijen mogen hun advocaat naar de zitting van de KMS meebrengen. 

Meer informatie

Meer informatie over de verschillende kamers voor minnelijke schikking vind je op de websites van de verschillende hoven en rechtbanken.